Παλαιολιθική και Νεολιθική Εποχή

Sandra Acker_Teachers, Gender, and Careers

Sandra Acker_Teachers, Gender, and Careers

Ο καιόμενος Τάκης Σινόπουλος

Ο καιόμενος και άλλα παράλληλα

Εξοστρακισμός comic

Αντιγόνη Σοφοκλή

Αφήγηση

·  ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ

Η Αφήγηση: Είναι η έκθεση γεγονότων η οποία διακρίνεται σε διήγηση (τριτοπρόσωπη αφήγηση με αφηγητή παντογνώστη), σε μίμηση (πρωτοπρόσωπη) ή και τριτοπρόσωπη αφήγηση με αφηγητή που συμμετέχει. Η περιγραφή: Είναι η αναπαράσταση προσώπων, τόπων, αντικειμένων, φαινομένων. Η περιγραφή συνήθως παρεμβάλλεται μέσα στην αφήγηση με στόχο την προβολή στοιχείων που αιτιολογούν τη δράση των ηρώων. Τα σχόλια: προσωπικές εκτιμήσεις, κρίσεις και σκέψεις που δεν εντάσσονται στη ροή της παράθεσης του αφηγηματικού υλικού. Ελεύθερος πλάγιος λόγος: δίνονται σε τρίτο πρόσωπο και σε ιστορικό χρόνο μύχιες σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα ενός από τα πρόσωπα της αφήγησης. Εσωτερικός μονόλογος: αποδίδονται σκέψεις ,συναισθήματα, μύχιες επιθυμίες χωρίς τη διαμεσολάβηση του αφηγητή. Διάλογος (προσδίδει ζωντάνια, αμεσότητα, παραστατικότητα. θεατρικότητα και εκφραστική δύναμη.)

· ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ  Εσωτερική οπτική γωνία (δραματοποιημένος αφηγητής) Μεταδίδει περιορισμένη (η σχέση συγγραφέα με την ιστορία) εμπειρία, τη δική του (ο αφηγητής). Η αντικειμενικότητα παραχωρεί τη θέση της στην υποκειμενικότητα Εξωτερική οπτική γωνία (αφηγητής αμέτοχος στα δρώμενα) 

·  Ο ΑΦΗΓΗΤΗΣ Δραματοποιημένος (μεταδίδει την προσωπική του εμπειρία) α) κατά τον Wayne Booth αμέτοχος στα δρώμενα (αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο - απών από την αφήγηση) β) κατά τον Genette: Γενικά ΟΜΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ ΑΦΗΓΗΤΗΣ (ο αφηγητής είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας) και ΕΤΕΡΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ (ο αφηγητής απουσιάζει από την ιστορία)

Ειδικότερα: ΕΞΩΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ – ΕΤΕΡΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ: αφηγητής πρώτου βαθμού που αφηγείται μια ιστορία στην οποία δεν μετέχει.

ΕΞΩΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ – ΟΜΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ: αφηγητής α’ βαθμού ο οποίος διηγείται την δική του ιστορία π.χ. αυτοβιογραφικές αφηγήσεις.

ΕΝΔΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ – ΕΤΕΡΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ : αφηγητής β’ βαθμού όπου δεν μετέχει στις δευτερεύουσες ιστορίες που διηγείται μέσα στη ροή του έργου.

ΕΝΔΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ – ΟΜΟΔΙΗΓΗΤΙΚΟΣ : αφηγητής β’ βαθμού που διηγείται τη δική του ιστορία.

ενδοδιηγητικός: ο αφηγητής που βρίσκεται στην ιστορία και τα γεγονότα που διηγείται συνιστούν μεταφήγηση

εξωδιηγητικός: είναι επιφορτισμένος με την αφήγηση των γεγονότων που συνιστούν το κείμενο.

ετεροδιηγητικός : δεν μετέχει στην ιστορία.

ομοδιηγητικός : μετέχει είτε ως πρωταγωνιστής (αυτοδιηγητική αφήγηση) είτε ως αυτόπτης μάρτυρας.

·  Η ΕΣΤΙΑΣΗ α) ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ: παντογνώστης αφηγητής, ο οποίος γνωρίζει τα πάντα για τα πρόσωπα κα τα πράγματα της αφήγησης (ακόμη και τις πιο μύχιες σκέψεις των προσώπων) Η απόλυτη γνώση του ισοδυναμεί με έλλειψη συγκεκριμένης οπτικής γωνίας (εστίαση μηδέν) β) ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ: αφήγηση από την οπτική γωνία ενός προσώπου. περιορισμένη γνώση. Τις αφηγηματικές πληροφορίες τις δίνει ένας από τους χαρακτήρες του έργου ή περισσότεροι. Σταθερή και μεταβλητή εσωτερική εστίαση. γ)ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΣΤΙΑΣΗ: ο ήρωας δρα μπροστά στα μάτια του αναγνώστη χωρίς ο τελευταίος να έχει πρόσβαση στις σκέψεις ή τα συναισθήματα του ήρωα. Ο αφηγητής λέει πολύ λιγότερα απ’ όσα γνωρίζουν τα πρόσωπα. Λειτουργία: στην εσωτερική εστίαση, η αφήγηση γίνεται πιο θερμή και οικεία. Επιτυγχάνεται ενότητα και συνοχή στο κείμενο. Ο αναγνώστης, αποδέχεται πιο εύκολα μια ιστορία που μπορεί να του φαίνεται απίθανη, όταν την αφηγείται κάποιος που έχει προσωπική εμπειρία. Στην εξωτερική εστίαση, η αφήγηση αποκτά δυναμική και ενέργεια, εξασφαλίζοντας αγωνία και ένταση στον αναγνώστη τα πρόσωπα μένουν ακρυπτογράφητα και μυστηριώδη. Στην μηδενική εστίαση έχουμε έναν “αντικειμενικό” αποστασιοποιημένο, τριτοπρόσωπο αφηγητή (σχήμα που εγκαταλείπεται από το μοντέρνο μυθιστόρημα). Η διήγηση αυτή δεν έχει την ένταση και τη συναρπαστικότητα της αναπαράστασης

ΛΕΞΙΚΟ ΟΡΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

AΓΓΕΛΟΣ / ΑΓΓΕΛΙΑΦΟΡΟΣ Δευτερεύον πρόσωπο της τραγωδίας, συνήθως ανώνυμο, που αφηγείται στους ήρωες (και στους θεατές) γεγονότα που συνέβησαν εκτός σκηνής ή μέσα στο παλάτι· οι αγγελιαφόροι ονομάζονται στα αρχαία ἐξάγγελοι, όταν αναγγέλλουν γεγονότα που συνέβησαν μέσα στα ανάκτορα ή στο ναό, και ἄγγελοι, όταν τα γεγονότα που αναγγέλλουν συνέβησαν σε άλλο τόπο. (Bλ. και λήμμα ενότητα τόπου)

ΑΜΟΙΒΑΙΑ Τραγούδια που τραγουδούν εναλλάξ τα πρόσωπα επί σκηνής. Στα τραγούδια αυτά τουλάχιστον ένα πρόσωπο τραγουδά σε λυρικά μέτρα, για να εκφράσει τα έντονα συναισθήματά του, ενώ το άλλο πρόσωπο μπορεί να απαντά με απαγγελλόμενους στίχους ή και με τραγούδι. Τέτοιο αμοιβαίο έχουμε στη σκηνή της αναγνώρισης Μενέλαου-Ελένης (690-772). Όταν τα τραγούδια είναι θρηνητικά και τραγουδιούνται εναλλάξ από το Xορό και τα πρόσωπα επί σκηνής, τότε έχουμε κομμό (βλ. και λ. κομμός).

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Στοιχείο του μύθου της τραγωδίας· η μεταβολή, το πέρασμα από την άγνοια στη γνώση. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη η αναγνώριση ενός προσώπου μπορεί να γίνει: α) με σημάδια (όπως στην Οδύσσεια, όπου η Ευρύκλεια αναγνωρίζει τον Οδυσσέα από την ουλή στο πόδι του)· β) από τα ίδια τα γεγονότα (π.χ. στην Ιφιγένεια στη Xώρα των Tαύρων η ηρωίδα, ζώντας μακριά από την Ελλάδα, αποφασίζει να στείλει ένα γράμμα στον αδελφό της Ορέστη με έναν αιχμάλωτο Έλληνα· του δίνει το γράμμα και του λέει να το δώσει εκ μέρους της, της Ιφιγένειας, στον Ορέστη· έτσι ο Ορέστης αναγνωρίζει την Iφιγένεια)· γ) με ανάμνηση (π.χ. στην Οδύσσεια οι Φαίακες αναγνωρίζουν τον Οδυσσέα, όταν αυτός, ακούγοντας τον αοιδό Δημόδοκο να τραγουδάει για τον Tρωικό πόλεμο, θυμάται τα πάθη του και δακρύζει)· δ) με συλλογισμούς (η Ηλέκτρα στην ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή αναγνωρίζει ότι έχει έλθει ο αδελφός της Ορέστης, όταν ανακαλύπτει στον τάφο του πατέρα τους τρίχες από τα μαλλιά του και συμπεραίνει ότι μόνο ο Ορέστης μπορεί να τις άφησε εκεί σε ένδειξη πένθους).

ΑΝΤΙΛΑΒΗ Σύντομη φράση που εκτείνεται σε ένα μόνο ημιστίχιο, έτσι ώστε ένας στίχος να μοιράζεται σε δύο πρόσωπα. Αντιλαβές χρησιμοποιούνται όταν ο διάλογος είναι ζωηρός και έντονος.

ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΗΣ ΘΕΟΣ Θεός που εμφανίζεται στο έργο με τη βοήθεια του μηχανήματος. Ο από μηχανής θεός παρεμβαίνει συνήθως, όταν το έργο έχει φτάσει σε αδιέξοδο, και δίνει λύση. Αποτελεί τυπικό γνώρισμα της ευριπίδειας τραγωδίας.