Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς

Μαρούλα Κλίαφα

Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς

Αποτελεί απόσπασμα του επιστολικού μυθιστορήματος Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς, το οποίο έχει ιδιωτικό ή προσωπικό χαρακτήρα.

Ιστορία: δύο κορίτσια, η Βερόνικα και η Ελένη επικοινωνούν με επιστολές, στις οποίες αφηγούνται γεγονότα από τη ζωή τους και περιγράφουν σκέψεις και συναισθήματα.    Θεματικά κέντρα: α)Ο «ξένος» στη σύγχρονη κοινωνία και β)σύγχρονη πολυπολιτισμική και πολυεθνική κοινωνία και ανάγκη αποδοχής του «διαφορετικού».

    Μύθος: Πολλοί άνθρωποι αρνούνται να αποδεχθούν τη διαφορετικότητα.

  Δομή κειμένου:

ενότητα 1^η Η επιστολή της Βερόνικας – Το παράπονο της Βερόνικας

ενότητα 2^η Η επιστολή της Ελένης – Η κατανόηση και συμπαράσταση της Ελένης.

Πρόσωπα- Χαρακτήρες: Τα δύο κορίτσια αποτελούν τα κύρια πρόσωπα, αλλά μέσα από τις επιστολές τους παρουσιάζονται και η μητέρα, ο πατέρας, ο αδερφός της Βερόνικας, οι γείτονες, κάποιος ένοικος, ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος στο οποίο μένει η οικογένεια της Βερόνικας, ενώ από της πλευρά της Ελένης γίνεται λόγος γενικά και ανώνυμα για ένα τύπο ανθρώπων.

         Το κείμενο θέτει το ζήτημα της περιθωριοποίησης ατόμων εξαιτίας της διαφορετικότητας τους. Η Βερόνικα φέρει το στίγμα της Αλβανής και η Ελένη της ανάπηρης. Η κοινωνία είναι αμείλικτη (σκληρή). Φοβάται τον ξένο (κοινωνικός ρατσισμός), νιώθει απειλή, λόγω του άγνωστου. Από την άλλη λυπάται τον ανάπηρο ή υποκρίνεται πως δεν έχει πρόβλημα μαζί του ή αδιαφορεί. Στο κείμενο η ένοικος επιτίθεται στη μητέρα της Βερόνικας, θεωρεί όλους τους Αλβανούς κακούς και όλους τους Έλληνες καλούς. Πρόκειται για τη λογική άσπρου – μαύρου, που απλουστεύει τα πάντα και καταντά αστεία. Πολλοί άνθρωποι αρνούνται να αποδεχθούν τη διαφορετικότητα. Νιώθουν ασφαλείς με ό,τι γνωρίζουν και καταλαβαίνουν. Το άγνωστο τους φοβίζει, τους κάνει επιφυλακτικούς. Ο κάθε άνθρωπος, αποτελεί μέλος της κοινωνίας και επηρεάζει την εικόνα της. Μια κοινωνία που ισοπεδώνει κάποια άτομα λόγω διαφορετικότητας δεν θεωρείται πολιτισμένη, αλλά απάνθρωπη.

         

         Χαρακτήρες: Βερόνικα: Στην τρυφερή εφηβική ηλικία βιώνει τη σκληρή όψη της ζωής, τον κοινωνικό ρατσισμό, δεν την αποδέχεται η κοινωνία σαν ίσο μέλος της. Πληγώνεται, αγανακτεί με τον παραλογισμό αυτό. Δε φτάνει όμως στο μίσος και την αρνητικότητα. Δεν «πέφτει στο επίπεδο» αυτών που την κατακρίνουν και χαρακτηρίζεται από ευθυκρισία (ορθή κρίση και λογική σκέψη). Κατανοεί ότι δεν δέχονται όλοι τη διαφορετικότητα και δείχνει ωριμότητα και καλλιέργεια με την άποψη ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, αφού είναι «πλάσματα του Θεού». Μιλά με παράπονο για τα βάσανά της, αλλά σε καμία περίπτωση δε νιώθει ζήλια.

Ελένη: Συμμερίζεται τα προβλήματα και τις απόψεις αυτές, λυπάται και προσπαθεί να της ανεβάσει το ηθικό. Η ωριμότητα της είναι συγκλονιστική, γιατί παρά το γεγονός ότι και εκείνη αντιμετωπίζει ανάλογα προβλήματα, συγκρατείται και δεν το αποκαλύπτει. Ίσως και τα δύο κορίτσια αναγκάστηκαν να ωριμάσουν. Η Ελένη δεν χάνει το θάρρος και την ελπίδα για το καλύτερο αύριο, αν και συχνά γίνεται θύμα οίκτου, υποκρισίας και αδιαφορίας. Πιστεύει ότι θα κατακτήσει την ευτυχία, τον «Παράδεισο», αλλά ύστερα από έντονη προσπάθεια, αφού «ο δρόμος είναι μακρύς».

Τίτλος: δείχνει την αισιόδοξη και ρεαλιστική (αληθινή) άποψη της Ελένης ότι για να κατακτήσει κάποιος ηρεμία, ευτυχία και ικανοποίηση, πρέπει πρώτα να παλέψει σκληρά. Φωνές: των δύο κοριτσιών, των ενοίκων, του Σπύρου, του πατέρα της Βερόνικας, του ιδιοκτήτη και του πατέρα της Ελένης.

Χρόνος και Τόπος: Υπάρχει ο σαφής χρόνος των επιστολών: 1 Δεκεμβρίου, 6 Δεκεμβρίου και παράλληλα ο ακαθόριστος χρόνος των γεγονότων π.χ. «προ ημερών», «χθες», «αύριο». Η μόνη αναφορά για τον τόπο είναι η πολυκατοικία στην οποία μένει η Βερόνικα.

Τεχνικές Αφήγησης: α)αφήγηση, β)διάλογος, γ) εσωτερικός μονόλογος

  Γλώσσα: απλή δημοτική, κατανοητή.

 Ύφος: απλό, λιτό, σοβαρό και έντονα εξομολογητικό και αποκαλυπτικό.

Εκφραστικά μέσα: 1)μεταφορές π.χ. «από πού κρατάει η σκούφια τους», «η ζωή μας έχει γίνει κόλαση» «ένας κόμπος έχει σταθεί στο λαιμό μου και με πνίγει». 2)αποσιωπήσεις (ο λόγος ή το κείμενο σταματά γιατί ο ομιλητής δεν θέλει να συνεχίσει από άγνοια, συγκίνηση ή για έμφαση και εκεί τοποθετούνται αποσιωπητικά … ) π.χ. «οικονομική άνεση, ομορφιά, έρωτα… Η ζωή είναι δική σου. Ενώ εγώ…» 3)ρητορικές ερωτήσεις: ερωτήσεις που διατυπώνονται και δεν περιμένουμε να μας απαντήσουν π.χ. «Τι να της έλεγε;» «Ε, τι να κάνουμε;» κ.α. 4)ασύνδετο σχήμα «οικονομική άνεση, ομορφιά, έρωτα…» 5)εικόνες οπτικοακουστικές «Προ ημερών η μαμά… δε μίλησε καθόλου», «Ένας άλλος ένοικος… από την Αλβανία της είπε.»